Adalbertus - Avignon

INFORMACJE OGÓLNE:

Awinion (fr. Avignon) miasto na południu Francji ( w regionie Prowansja-Alpy-Wybrzeże Lazurowe, w departamencie Vaucluse), u podnóża malowniczego wapiennego wzgórza, na lewym brzegu Rodanu, przy ujściu do niego rzeki Durance. Nad miastem góruje potężny zamek papieży (Palais des Papes).

HISTORIA :

Miasto założone ok. 48 p.n.e. jako rzymska kolonia Avenio. Od IV w. siedziba biskupstwa. W okresie wędrówek ludów (IV-VII w.) pod panowaniem Burgundów, Wizygotów, Ostrogotów i Franków. Od IX w. jako część Burgundii należało do hrabiów Tuluzy i Prowansji. Podczas wojen z albigensami (katarzy) zniszczone przez wojska Ludwika VIII. Od 1290 we władaniu Karola II Sycylijskiego. 1309-1376 był siedzibą papieży (awiniońska niewola papieży), a po ich powrocie do Rzymu, 1378-1408 - rezydencją antypapieży (schizma zachodnia). 1348 papież Klemens VI zakupił Awinion od Joanny z Neapolu. Zarządzany przez legatów papieskich, pozostawał pod władzą papieży do 1797, kiedy na mocy traktatu w Tolentino Napoleon I zmusił Piusa VI do zrzeczenia się miasta na rzecz Francji.

ZABYTKI:

romańska katedra Notre-Dame des Dômes (1140-1160, XIV, XVII w., z grobowcami papieży: Benedykta XII i Jana XXII), kościoły - St.-Ruf (XII w.), St.-Didier (XIV w., z ołtarzem Drogi Krzyżowej - 1479-1481, wykonanym przez F. Laurana), Notre-Dame-la-Principale (XIV w.), St.-Pierre (XIV-XV w.), St.-Agricol (XIV-XVI w.), Oratorianów i Jezuitów (XVII-XVIII w.). Most St. Bénézet, zwany "pont d'Avignon" (XII-Xlll w.). Warowny zamek-forteca papieży (XIV w., m.in. z freskami S. Martiniego i kaplicą Klementyńską, odrestaurowany 1516), w którym mieszkali m.in.: Benedykt XII, Klemens VI i Innocenty VI. Mury obronne (XII, XIII w.). Dawny pałac arcybiskupi, tzw. Petit Palais (XIV-XV w.), pałac de Villeneuve-Martignan (XVIII w.), obecnie Musée Calvet.

NIEWOLA PAPIEŻY:

Awiniońska niewola papieży, zwana również - przez analogię do Starego Testamentu - niewolą babilońską papiestwa, okres rezydowania papieży w Awinionie 1309-1377 (z przerwą 1367-1370) i uzależnienia papiestwa od królów francuskich. Była wynikiem dążności państw do wyzwolenia się spod zwierzchności Kościoła. Bezpośrednią przyczyną awiniońskiej niewoli papieży stał się zatarg pomiędzy królem Filipem IV Pięknym a papieżem Bonifacym VIII na tle obłożenia przez króla podatkiem dóbr kościelnych we Francji (1296), na rzecz wojny z Anglią, i protest papieża w bulli Clericis laicos.

Na pretensje papiestwa Filip odpowiedział represjami fiskalnymi, zabraniając m.in. wywozu kruszców, co wstrzymało płynące z Francji do Rzymu różnego typu opłaty na rzecz kurii. Równocześnie we Włoszech i samej kurii wzrastała potężna opozycja antypapieska, na czele której stał wydziedziczony przez Bonifacego ród Colonnów (o upadku autorytetu papiestwa świadczy fakt dokonania 1303 w Anagni zamachu na Bonifacego). Następca Bonifacego, Benedykt XI (1303-1304) częściowo załagodził spór. Papież Klemens V (1305-1314), uległy Filipowi arcybp Bordeaux, wobec zaostrzających się w Państwie Kościelnym i Włoszech antyfeudalnych ruchów społecznych, pozostał we Francji pod bezpośrednią kontrolą swego protektora i pod jego naciskiem koronował się w Lyonie. 1309 osiedlił się w Awinionie, podporządkowując politykę papiestwa polityce Francji.

Element francuski zdobył w tym okresie przewagę w kolegium kardynalskim oraz kurii. 1307 Klemens przeprowadził na żądanie króla francuskiego kasatę zakonu templariuszy. Następcy Klemensa odkupili miasto z przyległościami i wybudowali w nim siedzibę papieską, co jeszcze bardziej związało papiestwo z Francją. Przedłużający się pobyt poza Rzymem, wzrastający nepotyzm oraz rosnące obciążenia fiskalne, ściągane na rzecz kurii papieskiej, wzmacniały niechęć do rezydujących w Awinionie papieży, powodując dalszą utratę ich autorytetu i wpływów politycznych.

Groźba utraty Państwa Kościelnego skłoniła papieża Urbana V (1362-1370), wbrew woli dworu francuskiego, do powrotu 1367 do Rzymu. Jednakże, pod naciskiem kardynałów francuskich, a także zrażony walką stronników politycznych i buntami żołnierzy, 1370 powrócił do Awinionu. Awiniońską niewolę papieży zakończył dopiero Grzegorz XI (1370-1378), przenosząc 1377 siedzibę papiestwa ponownie do Rzymu. Powrót do Włoch nie zakończył jednak kryzysu papiestwa. Po wyborze następcy Grzegorza XI, Włocha Urbana VI (1378-1389), przedstawiciele kleru francuskiego w kolegium kardynalskim dokonali wyboru antypapieża, Francuza Klemensa VII (1378-1394), co wywołało tzw. schizmę zachodnią (1378-1417).

SCHIZMA ZACHODNIA:

Schizma zachodnia, wielka schizma, schizma papieska, okres wewnętrznego rozbicia Kościoła zachodniego, równoczesne rządy dwóch, a nawet trzech papieży w latach 1378-1417. Po okresie tzw. niewoli awiniońskiej (1309-1378), niemal równocześnie z obiorem papieża Urbana VI zasiadającego w Rzymie, kardynałowie francuscy wybrali antypapieża Klemensa VII, który zapoczątkował szereg antypapieży rezydujących w Awinionie. Próby zażegnania konfliktu podczas soboru w Pizie (1409) nie powiodły się. Wielką schizmę zakończył dopiero sobór w Konstancji obierając w 1417 Marcina V jedynym, prawowitym papieżem.

MOST W AWINION:

Sur le pont d'Avignon, L'on y danse, l'on y danse ...

Most nosi imię świętego Bénezeta i obydwa człony tej nazwy są tylko częściowo prawdziwe. Po pierwsze, nigdy żaden człowiek o tym imieniu nie był świętym. Po drugie to, co widzimy to nie jest most, tylko kawałek mostu... Legenda głosi, że młodemu pasterzowi o imieniu Bénezet głos z nieba oznajmił, że ma on wybudować most z Awinionu na drugi brzeg burzliwego Rodanu, w stronę miejscowości Nowe Miasto (Villeneuve). Anioł zaprowadził go do biskupa w mieście, a ten zażądał dowodu, że sprawa ma charakter zlecenia „z góry”. Bénezet dźwignął wtedy wielką skałę, której ani 30 mężczyzn nie było w stanie ruszyć i zaniósł ją sprzed pałacu biskupiego na brzeg rzeki. Widząc ten cud, mieszkańcy Awinionu założyli „Bractwo Mostowe”, przeprowadzili składkę i w latach 1177-1185 most, liczący 22 przęsła został wybudowany. Niektórzy mówią, że nie został ukończony i do drugiego brzegu zostało jeszcze kilka metrów. W czasie krucjaty katarskiej został zniszczony przez wojska Ludwika VIII, a potem powódź dopełniła dzieła zniszczenia. Po latach zaczęto go odbudowywać, ale zarzucono ten projekt i do dziś zostały ledwie cztery przęsła i niewielka romańska kapliczka, w której był pochowany początkowo – rzekomo - Święty Bénezet.

W moście tym po raz pierwszy zastosowano sklepienia w kształcie łuków koszowych. Wszystkie przęsła mostu składały się z czterech równoległych sklepień o stałej grubości równej 1/40 rozpiętości, układanych na sucho z dokładnie obrobionych ciosów z wapienia jurajskiego. Filary mostu zostały wykonane z ciosów kamiennych i zabezpieczonych obustronnymi ostrogami, które chroniły przed naporem wód i nie dopuszczały do tworzenia się za nimi wirów.

Wysokość mostu ponad poziom rzeki wynosi 14 m, szerokość tylko 4,9 m.